Erkan Kuru

Hayatın doğal bir parçası olan kaygı, aslında hepimizin zaman zaman hissettiği bir duygudur. Sınavlar, önemli bir iş görüşmesi veya tehlikeli bir durumla karşılaştığımızda hissettiğimiz bu duygu, bizi motive eder, harekete geçirir ve olası tehditlere karşı önlem almamızı sağlar. Bu düzeydeki işlevsel kaygı, sağlıklı ve koruyucudur.

Peki, bu duygu ne zaman bir soruna dönüşür? Eğer hissettiğiniz kaygı;

• Durumla orantısız şekilde çok yoğun ve kontrol edilemez bir panik veya korku halini alıyorsa,
• Sizi yapmanız gereken işlerden veya sorumluluklardan alıkoyuyorsa,
• Tehdit veya stres faktörü ortadan kalktıktan sonra bile devam ediyorsa,
• Ve en önemlisi, günlük yaşam kalitenizi ciddi anlamda düşürüyorsa, bir Anksiyete (Kaygı) Bozukluğu söz konusu olabilir.

---

Anksiyete Bozuklukları Ne Kadar Yaygındır ve Neden Olur?

Anksiyete bozuklukları, hem yetişkinlerde hem de çocuk ve ergenlerde en sık görülen ruhsal rahatsızlıklardan biridir. Toplumun yaklaşık %30’unun yaşamlarının bir döneminde bu durumu deneyimlediği bilinmektedir.

Tek bir nedene bağlı olmamakla birlikte, anksiyete bozukluklarının ortaya çıkmasında biyolojik, psikolojik ve sosyal faktörlerin birleşimi rol oynar. Genetik yatkınlık, beyin kimyasındaki dengesizlikler, travmatik yaşam olayları ve kronik stres, bu bozuklukları tetikleyebilir veya mevcut durumu şiddetlendirebilir.

---

Anksiyete Bozukluğunun Yaygın Belirtileri

Anksiyete bozukluğu yaşayan bireyler, yoğun endişe ve korku hissine ek olarak, başa çıkması zor olan çeşitli fiziksel belirtiler de yaşayabilirler. Bu belirtiler genellikle aniden ortaya çıkar ve kişiyi oldukça korkutabilir.

Zihinsel ve Duygusal Belirtiler:

• Sürekli ve kontrol edilemeyen endişe hali
• Kötü bir şey olacakmış hissi (felaket senaryoları)
• Odaklanma güçlüğü ve zihin dağınıklığı
• Aşırı sinirlilik ve huzursuzluk

Fiziksel Belirtiler:

• Kalp çarpıntısı, kalp atışlarında hızlanma
• Nefes darlığı veya hızlı nefes alıp verme
• Aşırı terleme, sıcak basması veya titreme
• Mide bulantısı ve karın ağrısı gibi sindirim sorunları
• Kaslarda gerginlik ve kronik ağrılar
• Ağız kuruması
• El ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma
• Uykuya dalmada zorluk veya sık sık uyanma

---

Başlıca Anksiyete Bozukluğu Türleri

Anksiyete, farklı belirtilerle kendini gösteren çeşitli alt türlere sahiptir. En sık karşılaşılan türler şunlardır:

• Yaygın Anksiyete Bozukluğu: Neredeyse her konuda sürekli ve aşırı endişe hali.
• Panik Bozukluk: Aniden ortaya çıkan, yoğun fiziksel belirtilerin eşlik ettiği panik ataklar.
• Sosyal Anksiyete Bozukluğu (Sosyal Fobi): Topluluk içinde konuşma, performans sergileme gibi sosyal durumlarda yaşanan yoğun kaygı.
• Özgül Fobiler: Yükseklik, kapalı alan, hayvan gibi belirli nesne veya durumlara karşı duyulan aşırı korku.
• Agorafobi: Kaçmanın zor olabileceği yerlerde (kalabalıklar, toplu taşıma vb.) bulunmaktan korkma.
• Ayrılma Anksiyetesi Bozukluğu: Bağlanılan kişiden ayrılmaya karşı aşırı kaygı duyma.
• Seçici Konuşmazlık (Mutizm): Özellikle çocuklarda, belirli sosyal ortamlarda konuşmayı reddetme.

---

Anksiyete Bozuklukları Tedavi Edilebilir

Anksiyete bozuklukları, kişinin yaşamını esir alabilse de tedavisi mümkün olan rahatsızlıklardır. Modern tıbbın sunduğu etkili yöntemler sayesinde belirtileri kontrol altına almak ve yaşam kalitesini yeniden kazanmak mümkündür.

Psikoterapi (Konuşma Terapisi) ve ilaç tedavisi, anksiyete bozukluklarının tedavisinde en sık kullanılan ve en başarılı sonuçları veren iki ana yöntemdir. Bu yöntemler, kişinin durumuna ve ihtiyaçlarına göre tek başlarına veya birlikte uygulanabilir.

Eğer siz veya bir yakınınız bu belirtilerle mücadele ediyorsa, hayatınızı yeniden kontrol altına almak için profesyonel bir destek almanız en doğru adım olacaktır.