Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Nedir? Belirtileri Nelerdir? (DEHB)

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), yaygın olarak çocukluk ve gençlik yıllarında fark edilen ve yetişkinliğe kadar tüm yaşam boyunca etkisi devam edebilen nörogelişimsel bir bozukluktur. Çocukların ve gençlerin özellikle okul hayatlarını ve sosyal ilişkilerini olumsuz yönde etkiler. Rahatsızlık kökenini biyolojik nedenlerden alır, yani çevresel etmenlerin DEHB rahatsızlığının oluşmasında direkt bir etkisi yoktur.

 

Çocuğun yaşıyla ve gelişim düzeyiyle uyuşmayacak şekilde dikkat sorunları, aşırı hareketlilik, istekleri erteleyememe gibi durumlar DEHB’nin temel belirtileri arasında yer alır. 

DEHB 3 tipte görülür:

​

• Dikkatsiz tip:

• Kolayca dikkati dağılır

• Yönergeleri takip edemiyor veya görevleri bitiremiyor olabilir

• Dinliyor gibi görünmüyor olabilir

• Dikkat edemez ve dikkatsizce hatalar yapabilir

• Günlük aktiviteleri unutabilir

• Günlük görevleri organize etmede sorun yaşayabilir

• Genellikle bir şeyler kaybedebilir

• hayal kurmaya meyilli olabilir

 

• Hiperaktif-dürtüsel tip:

• Otururken genellikle kıvranır, kıpırdanır veya zıplar

• Oturmuyor olabilir

• Sessizce oynamakta sorun yaşıyabilir

• Koşmak veya bir şeylere tırmanmak gibi her zaman hareket edebilir (Gençlerde ve yetişkinlerde bu daha çok huzursuzluk olarak tanımlanır.)

• Aşırı konuşuyor olabilir

• Her zaman "hareket halinde", sanki "bir motor tarafından sürülüyor" gibi görünebilir

• Sırasını beklemekte zorlanabilir

• Sıklıkla bir şeyleri pat diye söyleyiveriyor veya cevapları ağzından kaçırıyor olabilir.

• Diğerlerinin sıklıkla sözünü kesiyor veya işlerini bölüyor olabilir. 

 

• Karma Tip:

• Birey hem Dikkatiz tipin hem de Hiperaktif-dürtüsel tipin belirtilerini bir arada yaşıyor olabilir.

 

Yetişkinlerde Belirtiler
 

DEHB belirtileri kişi yaşlandıkça değişebilir. Belirtiler şu şekilde ortaya çıkabilir: 

• Genellikle geç kalmak veya bir şeyleri unutmak

• Endişe

• Kendine güvensizlik

• İş yerindeki sorunlar

• Öfke kontrolünde sorunlar

• Dürtüsellik

• Madde kötüye kullanımı veya bağımlılığı

• Düzenli kalabilme sorunu

• Erteleme

• Kolayca hüsrana uğrama

• Sık sık sıkılma

• Okurken konsantre olamama

• Duygu dalgalanmaları

• Depresyon

• İlişki sorunları
   

DEHB’nin Teşhisi:

Birtakım testler psikiyatrist ve psikologlara rahatsızlığı teşhis etmede yardımcı olabilir. MOXO Dikkat Performans Testi bu testlerden biridir.  
 

DEHB Tedavisi:

DEHB'yi tedavi etmek için birkaç yaklaşım vardır. Ancak araştırmalar, birçok çocuk için semptomları yönetmenin en iyi yolunun multimodal bir yaklaşım olduğunu gösteriyor. Bu, birlikte uygulanan birden fazla tedavi yöntemini içerir.

 

DEHB'nin birçok belirtisi ilaç ve terapi ile yönetilebilir. Psikiyatristler, psikologlar, öğretmenler ve ebeveynler arasında yakın bir işbirliğinin kurulması çok önemlidir.